p h o u k a   h o m e i r i s h   l e s s o n s   h o m e
next


title
note
preface
intro
[1][2][3]


series I
series II
series III
series IV
series V
series VI
subjuntives
summary

 

 

 

Subjective Sentences

I. Éirt liom. Táin ag éisteacht. Maith an buachaill thú! Éist liom, a chailín. Táin ag éisteacht. Maith an cailín tú! Éistigidh liom. Tádaoid ag éisteacht. Go maith, go maith! An dtuigeann tú sin? An dtuigeann tú me? Tuigim. Tuigimid. Ní thuigim. Ní thuigimíd. Ní thuigmid thú. Éist liom anois. Abair é. Abair arís é. Abair an ceacht anois. Lean leat ar an bceacht. Abair a thuilleadh dhe. Labhair suas. Labhair ós árd. Labhair níos áisde. Labhair ós isíol. Labhair so hisíol. Labhair go ciúin. Labhair go socair. Labhair go mall. Ná labhair go mall. Is fearr dhuit labhairt go gasta(nó go tapaidh). Ní fearr damh. Is fearr liom labhairt go socair. Is fearr leat, acht ní fearr dhuit.

II. Dia dhuit. Dia dhaoibh. Dia is Muire dhuit. Dia is Muire is Pádraig duit. Go mbeannuighidh Dia dhuit. Bail ó Dhia ar an obair. An bhfuil sibh ullamh anois? Éistigidh liom, maiseadh! Abair leis an chailín sin éisteacht liom! Tá sí ag éisteacht leat. Tá go maith. Eirtigidh uile liom. Suidh síós. Suidh síos, má sé do thoil é. Suidh síos arí. Suidh ar an stól seo. Suid ar an gcathaoir. Suidh síós ag an teinidh. Oidhche fuar! Iodhche fuar, do dearbhtha. Is eadh, go deimhin. Tá mé fuar. Tá fuacht orm. Tá slaghdán orm. Is olc liom sin. Ní maith liom sin. Is dona an rud slaghdán.

III. Tóg do cheann, a Chaitilín, agus feuch orm. Sin a'dóigh! abair an foal so! Abair na focla so. Chá dtig liom. Feuch leis! maith thú! Tá tú ag dul ar aghaidh go ceart! Cad beir tú? Deirim so bhfuil tú ag dul ar agaidh go ceart. Measaim go bhfuil. Saoilim go bhfuil. Ní shaoilim go bhfuil. Nil cuimhne agam ar an gceacht anois; abair srís é. Tabhair aire mar sin. Tabhraigidh áird orm, maireadh. Is maith liom bheith ag éisteacht leat. B'fhearr liom bheith ag éisteacht le ceol. Ní fearr liomsa. Bí do thosd ann sin. Bígidh in bhur dtosd. N.a bí ag caint. Ná bí ag togbháil calláin, acht éistigidh liomsa. Slán leat. Slán libh anois. Go dtéidh tú slán. Slán beó leat. Go n-éirighidh do bhóthar leat. Go soirbhighidh Dia dhuit. Ná bac leis; béidh mé maith go leór ann rúd. Tabhair aire dhuit féin. Beannacht leat. Beannacht Dé leat.

IV. Abair leis an gcailín sin gan a bheith ag caint. Ná bí ag caint, a chailín. Ní'l sí ag caint, acht tá sí ag gáiridhe. Ná bí ag gáiridhe, a chailín, acht éist leis an núinteóir. Sin a'dóigh. Tá an ceart agat. Tá tú ceart go leór. An bhfuil Seaghán ann sin? Tá sé an so. An gcluin tú mé, a Sheagháin? Cluinim tú maith go leór. Abair an ceacht, maiseadh. Dá mbéadh sé agan, déarfainn é. Dá dtuigfinn an ceacht, bhéinn sásta. Tuigeann Sorcha an ceacht, acht ní thig léithi a rádh. feuch leis arís! Seasamh suas anois. Seasaimh suas, a Mhichil! Ní thig liom. Beir ar mo láimh, agus tóg mé, má sé do thoil é. Táim in mo sheasamh anois. Dearc ar na cailíníbh so; táid in a seasamh. Is breagh na cailíní iad, slán a bhéas siad. Go mhudh fada slán iad.

V. Cé sin ag an doras? Tá Brighid. Fosgail an doras agus leig isteach Brighid. Go mbeannuighidh Dia dhuit, a Bhrighid. Gabh a leith ann so, agus suidh i bhfus ag an teinidh. Tá tú caillte leis an bhfuacht. Ná bac liom; ní baoghal dámh. Lean leat ar an gceacht. Béidh mé ag éisteacht leat. Tá go maith. A bhuachaillí, éistigidh liom. A Phaedair, agair thusa an ceud chuid de'n cheacht. Sin a'dóigh! Fan! Fan! Tá tú ar cearr anois! Tá tú ag dul amugha! Tá tú ar seachrán. Tá an sgéal tré n-a chéile agat. Tá sé bun-ós-cionn agat. Éist liomsa! Abair anois é! Ní ceart rins. Ní'l an ceart agat. Ní'l tú ceart go fóil. Innis dó, a Nóra! Tá an ceart agat anois! Sin a'dóigh.

VI. Beir amach bhur gcuid leabhar, agus bhur gcuid peann luaidhe. Sgríobh síos an ceacht. Sgcíobh síos an méid so. Chá dtig liom. Feuch leis!" Déan iarracht air! Feuch mar atá Peadar agá sgríbhint! Is maith an buachaill Peadar. Ní maith; is fearr Sile. Tá Sile na cailín maith. Ná bí mo bhuaidhreadh! Tá mé tuirseach ag éisteacht leat. Bíodh múnadh ort! Bhéaraidh mise ort éisteacht liom! Ní féidir duit. Is féidir damh. Ar dhubhairt Siubhán na focla ú go fóil. Char dhubhairt; cha rabh sí istigh an auir sin. Char chuala sí na folca. Bhí na focla sin aici cheana féin.

VII. Cím go fhbuil sibh ag feigheamh liom. Támaoid bhí Seaghán agus Máire ag rinnce ann so sul a stáinig tú. Da maith a sinn siad sin. Ar thaitin an rinnce leat, a Mháire. Maireadh, go dearbhtha, thaitin. Níor mhisde do dhuine rinnce bheith aige. Abair é! Tá n ceart agat! Is mithid dúinn dul i gcionn oibres anois. Is fíor dhuit sin. abair na focla in mo diadh-se. Sin a dóigh. Tá siad agaibh ar fheabhas anocht. Tá sibh ag bisiughadh gach l.á. Is mó a támaoid ag bisiughadh gach oidhche. Tá tú ceart go lear. Isé an fáth atá leis sin go mbíonn rang againn gach oidhche. Bímíd ag foghluim Gaedilge gach uile lá is gach uile oidhche. Sin a dóigh. Mol an óige is tiocfaidh sí. Ní baoghal daoibh. Labhairfidh sibh Gaedhilig go fúil.

VIII. Tá an teine ag dul as, a Phádraig, cuir dód móna uirri. Ní fheicim an mhóin: las an solus, a Bhrighid. Ní'l lasán agan. So dhuit ceann agus bí go gasta. Sin a dóigh! tá solus go leór againn anois. Dá mbéadh cipín guimhaise againn, fadóchadh sé an teine. Fágh na builg, a Sheaghán, agus séid an teine. Matih an buachaill tú: tá do shaothar ag éirghe leat sa deireadh. Shaoil mé go raibh an teine ar acht tá splanc inntí go fóil. Ní baoghal di. Duidh thart anois agus bédh seanchas againn. Caidé mar dhubhairt tú na ficla deireannacha? Ní raibh tú ag tabhairt áird orm. An fhallsacht atá ort. Nach deas an buachaill tú!

X - Leanamaois de'n cheacht! Abradh an darna fear é. Bíodh sé mar sin. Ceirt agam ort, a ghiolla úd, an fearr leat bheith ag amharc thart ná ag éisteacht liom-sa. Ní fearr liom; is fearr lióm bheith ag foghluim Gaedhilge. Go maith, go maith, d'fhreagair tú mé go han-mhaith. Fregair mé a chailín, ciaca is fearr leat-sa bheith ag foghluim Gaedhilge ná ag rinnce? b'Fheirrde duit an Ghaedhilig. Is deas liom an rinnce. Is dear liom féin rinnce, acht is deise liom an Thaedhlilg. Caighfimíd dul ar agaibh leis an obair anois. Dar a leóga, is mithid duit sin.

 

 

contact me!
teaching irish - macGinley - 1902
©2008 phouka.com