Ceacht 21

Litriú an Chaighdeáin

I. Future Tense

A. Convert the following to questions.

1. Réiteoidh Maime an dinnéar
2. Glanfaidh mé mo sheomra.
3. Dúiseoidh tú go moch ar maidin amáireach.
4. Díolfaidh Máire an carr.
5. Pléifidh lmuid an cheist sin aríst amáireach.
6. Ní thosóidh siad in am.
7. Brisfidh sib Tur gcloigne mara mbeidh sibh cúramach.
8. Ní éiroid mé ag a 8:00.
9. Fanfaidh lmo dhriofiúr liom.
10. Ní shnámhfaidh Páidín Beag san abhainn.
11. Ní chodlóidh Caitríona go maith ar an leaba sin.
12. Casfaidh mé leat ag an teach ósta anocht.

B. Make the following sentences negative.

1. Gearrfaidh Mícheál a mhéir.
2. Pógfaidh Bríd a huncail.
3. Scuabfaidh mé an t-orlár.
4. An bhfeicfidh tú do mhuintir faoi Nollaig?
5. Bruithfidh Cáit na fataí.
6. An gceannoid sibh bia ag an siopa sin?
7. An osclóidh duine eicínt fuinneoig?
8. Fagfaidh mé thiar ag teach an phobail thú.
9. Saothróidh tú páí níos fearr ar an bposta nua.
10. Roinnfidh Bairbre Bheag an cáca leis na gasúir eile.
11. An greidfidh tú na rudaí a deir sé?
12. Imreoidh na fir cártaí an oíche ar fad.

C. Change the imperative to a future form.

Oscail an doras --> Osclóidh mé an doras.

1. Lig do scíth.
2. Cuimhnigh ar an obair atá le déanamh.
3. Codail go maith.
4. Ná hathraigh do chuid éadaí/
5. Fan nóiméad.
6. Ná goid an t-airgead.
7. Cas amhrán.
8. Déanaigí deifir.
9. Bí cúramach, agus ná tit anuas.
10. Breathnaigh ar an gclárdubh.
11. Scríobh agam go luath.
12. Tosaigí ag caint.
13. Tóig t-am.
14. Imigh as an mbealach.
15. Ná salaigí an chisteanach.

D. Answer the questions.

1. An léifidh tú leabhar spéisiúil an tseachtain seo?
2. An nglanfaidh tú an teach ag an deireadh seachtaine?
3. Cé mhéad leitir a scríobhfaidh tú an tseachtain seo?
4. Cá gceannóidh tú feoil?
5. An gcuimhneoidh tú ar to chuid Gaeilge?
6. Cén t-am a n-eireoidh tú amáireach?
7. An bhfeicfidh tú do mhuintir go gairid?
8. Cé a nifeas na soithí anocht?
9. Céard a dhéanfeas tú ag an deireadh seachtaine?
10. An bhfásfaidh torthaí ag to theach i mbliana?
11. An aireoidh muid te nó fuar an mhí seo?
12. An éistfidh tú leis an nuaíocht anocht?
13. An mbearrfaidh tUfhear noU tUathair é féin ar maidin?
14. Cén cineál béilí a réiteos tú anocht?
15. An bhfoghlaimeoidh tú teanga ar bith eile?
16. Cé a sheasfeas sa gcéad toghchán eile?
17. Cén t-am sa mbliain a lasfaidh tú tine?
18. An saothróidh tú páí níos fearr sa samhradh ná sa mbliain (acadúil)?
19. Cá ngabhfaidh tú ar saoire?
20. An siúilfidh tú abhaile?

II. Faoi.

A. Fill the blanks with an appropriate pronoun form of faoi.

1. Tá fuadar _________(í).
2. Tá __________Fraincis a fhoghlaim. (muid)
3. Céard atá ____________ a dhéanamh? (sibh)
4. Bhí leaba mhór ann, agus go leor rudaí ____________ (í)
5. Bhí muid ag caint ____________. (thú)
6. An bhfuil fás _________? (iad)
7. Níl muid ag rá rud ar bith __________. (sibh)
8. Tá __________ a ghoil a chodladh go luath anocht. (mé)
9. Bhí Máirtín ag caint __________ (é) aréir.
10. Bhí __________ coinneáil ag ól. (iad)

B. Fill the blanks with a prepositional pronoun to match the marked noun phrase.

1. Deir Bairbre go bhfuil ________ a ghoil siar amáireach.
2. Níl aithne agam ar Pháidín Mháirtín, ach chuala mé go leor ___________.
3. Níl an crann faoi bhláth, ach tá fás _______.
4. Breathnaigh orm ag rith, a Mhaime. Nach bhfuil siúl ________?
5. Níor tháinig siad fós, ach tá __________ a theacht amáireach.
6. An bhfuil __________ t'fhéasóig a bhearradh?
7. Dúirt sibh go raibh ____________ imeacht inné, ach tá sibh anseo go fóill.
8. Bíonn deifir ar Phádraig i gcónaí, agus fuadar __________.
9. Níl muid sásta ar chor ar bith go raibh an dream sin ag caint ___________ agus ag cur anuas orainn.
10. Tá an chathaoir a bhfuil an cat _________ an-chompóirteach.

C. Answer the following questions with a prepositional pronoun.

1. An bhfuil fás faoin bhféar?
2. Nach bhfuil fuadar faoi Cháit?
3. An bhfuil fút agus Faoi Bhríd fanacht píosa eile?
4. Nach bhfuil siúl faoin gcapall sin?
5. An bhfuil fút fanacht nó imeacht anois?
6. An raibh sibh ag caint faoi Mháirtín agus faoi Phádraig?
7. Ar chuala tú scéal faoin toghachán?
8. Céard atá faoin gcathaoir?
9. Céard atá fúibh a dhéanamh?
10. Céard a bhíothadh a chur faoin mbord?

III. Preposition review.

A. Fill in each blank with the appropriate preposition.

1. Pósfaidh Bríd, ach is fear le Cáit ______ pósadh, mar sin, fanfaidh sí singil.
2. Tá fearg ________ Mháirtín __________ Páidín.
3. Tá foighid ________ Maime.
4. An gcuimneoidh tú ______ an drama seo?
5. Tá muid ag breathnú ________ an bpeictiúr.
6. Tá obair ________ déanamh agam.
7. Bhí Tchuile dhuine anseo ____________ Donncha. Bhí seisean i Sasana.
8. Níl mórán ciall _______ Bairbre.
9. Cé go bhfuil Gaeilge mhaith _______ an mbean sin, is ________ an bhFrainc í.
10. Is _______ mo mháthair an carr seo.
11. Bíonn sibh ag caint i gcónaí ___________n bpolaitíocht
12. Tá muid ag súil _______ goil _______ hAlbain an samhraidh seo chugainn.
13. Ná fág an páipéar _________n leaba. Tóig aníos é agus cuir _____ an mbord é.
14. Tá súil _____ Máire go mbeidh an aimsir go maith ar a cuid saoire.
15. Tá Peige sa nGaeltacht ______ Gaeilge a fhoghlaim.

B. Fill in an appropriate prepositional pronoun.

1. Lig sí ___________ go raibh sí tinn, ach ní raibh.
2. Chuaigh muid go hÉirinn anuraidh, agus tá __________ a ghoil ar ais aríst i mbliana.
3. Cá bhfuil Diarmaid? Ar tháinig sibh ______________(without him)?
4. Tháinig sé _____________(to mé) agus thosaigh ag caint ________ (to me)>
5. Tá an leabhar agam, ach ní _____________ (mine) í.
6. Gabhfaidh muid abhaile. Ní fiú ________ fanacht.
7. Tarraing _________ (to yourself) an t-arán, agus ansin sín__________ (to me) é, más é do thoil é.
8. Ní fheicim carr ar bith taobh amuigh, ach bhí go leor ___________ (of them) anseo aréir.
9. Tá cosúlacht aisteach ar shean-Pheige, agu bíonn na gasúir ag gáirí __________ (at her).
10. Tá an sagart ag caint. An bhfuil tú ag éisteacht __________(to him)?

IV. Verbal noun review.

Choose a correct verbal noun expression, using the words in parentheses in the proper construction.

1. Tá muid ag súil le ___________________(goil, Sasana) i mbliana, ach níl Séamaisín ag iarraidh _______________ (teacht).
2. Tá fúm _____________(níochán, an t-orlár) amáireach, ach tá Bairbre ag goil ____________(scuabadh, é) inniu.
3. Cloisim an dream sin _______________ (casadh, amhrán) chuile oíche. Tá siad go maith _______________(déanamh, ceoil).
4. Bhí deifir ar Mháire ________________(déanamh, an obair).
5. Feicim Máirtín ________________ (iarraidh, pacáil, a mhála),ach níl sé in ann ________________(cur, Tchuile shórt, ann).
6. Bhí iontas orm _______________(feiceáil, é). Ní bhím ______________ (castáil, leis) go minic.
7. Tosaigí ______________(ithe, Tur mbéilí), anois díreach, nó beidh sé fuar, agus ansin, ní bheidh sibh sásta _________ (ithe, é) ar chor ar bith.
8. Ar miste leat ____________ (síneadh, an t-im,. agam)? Ní miste, ach ní féidir liom ______________(feiceáil, é).
9. Tá Tomáisín go maith _____________ tóigeáil, tithe); is maith leis _____________(déanamh, é), agus bíonn sé ______________ (saothrú, páí mhaith).
10. Mothaím an bháisteach _________________ (titim, ar mo cheann).
11. Bhí Ciarraí ag imirt go maith, ach bhí Baile Átha Cliath ____________ (bualadh, iad) mar sin féin.
12. Bhí mo chairde chomh sásta sin _________________ (feiceáil, mé), go bhfuil siad ag tíocht le ________________ (feiceáil, mé) aris/t go gairid. Tá siad le ______________(scríobh, leitir, agam) ag rá cén uair a bheas siad ar ais.