Learning Home

 


 

 


Ceacht 8 – Lesson 8

Litriú an Chaighdeáin:

Standard spellings for idiosyncratic forms in LI (Ch. 8)

LI

Caighdeán

driofúr

deirfiúr

posta

post

úlla

úll

úllaí

úlla

tigim

tuigim

uilig

uile

mara

mura

I. Conditions with má

A. Change an affirmative sentence to negative and vice-versa.

  1. Má bhíonn an leabhar tábhachtach, beidh sé spéisiúil.
  2. Mara mbíodh an aimsir go maith, bí bhídís sásta.
  3. Mara bhfuil tú cinnte, cuir ceist. (Use ná for negative command, as with bí)
  4. Má bhí Úna anseo, bhí sí ag éisteacht.
  5. Mara mbíonn bainne ag an mbó, ní bhíonn an feilméara sásta.
  6. Má bhíonn an gasúr dána, bíonn Maime agus Deaide cantalach.
  7. Mara mbeidh an tráthnóna go deas, ní bheidh an oíche go deas.
  8. Má bhíonn an tseachtain uilig fliuch, ní bhíonn an múinteoir sásta.
  9. Má bhíonn tusa anseo amáireach, beidh mise anseo freisin.
  10. Mara mbeidh an eochair ag Ruairí, ní bheidh sé anseo.
  11. Má bhíonn gasúir tuirseach, bíonnn siad dána.
  12. Má bhí sé ag obair, ní raibh sé leisciúil.
  13. Má tá feilm mhór ag muintir Pháidín, tá siad soibhir.
  14. Mara raibh siad anseo coicís ó shin, níl siad anseo anois.

B. Fill in the blanks with a form of the verb bí.

  1. Mara ______________tú anseo, ní bheidh tú sásta.
  2. Má _____________ muid bocht, bhíodh muis sásta.
  3. Má bhíonn tú tinn, ní ______________mé sásta.
  4. Mara _____________ tú anseo, ní bheidh mé sásta.
  5. Má ________sé fliuch inné, beidh sé fliuch amáireach freisin.
  6. Mara mbíodh Gaeilge ag sagairt 100 bliain ó shin, ní ___________sa nGaeltacht.
  7. Ach anois, mara _________Gaeilge ag sagairt, b'fhéidir go ____________siad sa nGaeltacht mar sin féin.
  8. Má ___________ tú ag obair an iomarca, beidh tú tuirseach.
  9. Mara ___________tú sásta leis an áit, cén fáth a bhfuil tú anseo?
  10. Mara_________ sé fliuch an bhliain seo chugainn, beidh muid soibhir.
  11. Má_________ sé fliuch, beidh muid bocht.
  12. Má _______airgead agat, bíodh deoch agat.
  13. Má _________ leisciúil i m'óige, ní bhím leisciúil anois.
  14. Mara ________ Peige anseo, cá bhfuil sí?
  15. Má ___________francaigh sa teach anois, beidh siad marbh amáireach.
  16. Mara _________Maime cantalach, bíonn sí tinn
  17. Má __________sé fuar amáireach, ní bheidh muid anseo.
  18. Má _______Máirtín anseo inné, bhí Bairbre ann freisin.
  19. Ma bhíodh beithigh go leor agat, _________ soibhir.
  20. Mara bhfuil an oíche ann, ní ______________an bóthar ciúin.

C. Finish each sentence as you please.

  1. Má bhíonn an sao spéisiúil,
  2. Mara mbeidh tú ag obair,
  3. Mara mbeidh sé fuar,
  4. Má bhíonn tú ag ól an iomarca,
  5. Má bhí tú anseo inné,
  6. Má bhíonn an leabhar agat,
  7. Mara bhfuil an leabhar agat,
  8. Mara mbeidh báisteach ann,
  9. Má bhíonn leaba chompóirteach ag duine,
  10. Má bhíonn Máirtín anseo amáireach,
  11. Má tá Gaeilge agat,
  12. Má bhíonn sé fuar arú-amáireach,
  13. Má bhíodh go leor daoine i gConamara,
  14. Mara bhfuil tú tinn,
  15. Má bhíonn an bóthar ciúin,

II. The Article

A. Add the article to the nouns below, with appropriate mutations.

Firinscneach (Masc.) Baininscneach (Fem)
asal: an ________ aimsir: an _______
leis an ________   leis an )
bád: an __________ bean an __________
ar an __________   leis an _________
cnoc: an ________ cathaoir: an ____________
ar an __________   ar an _________
doras: an ________ driofiúr: an ________
ag an __________   leis an _________
éan: an ___________ eochair: an __________
ag an __________   leis an ________
feilméara: an __________ feilm: an ________
eis an ______   ar an __________
geata: an___________ gloine: an ______
ag an ________   ins an ____________
lampa: an ________ leaba: an ________
ag an _________   ins an _________
mapa: an ______ máthair: an ________
ar an _________   leis an ________
orlár: an _______ oíche: an_______
ar an _______   leis an _______
póca: an ______ pingin: an ________
ins an __________   leis an ________
samhradh: an_________ seachtain: an _______
Ins an _________   ins an ____________
teach: an _________ tine: an _____________
ag an ___________   ag an ________

B. Add the definite article to the words below, making appropriate changes:

leabhar_______________ culaith_____________
abhainn: timpiste:
croí: sciorta:
Gaeltacht: súil:
uncail: coláiste:
fuinneoig: geansaí:
úlla: deartháir:
stail: aois:
náisiún: deoch:
sráid: am:
áit:
madadh: óige:
uisce: muic:
caora:  

C. Fill the blank with the noun, plus any necessary mutations:

sráid:

ar an ________

uisce:

ins an ___________

siopa:

ag an _________

posta:

ag an _________

coláiste:

ag an _______

náisiún:

ag an ___________

éan:

leis an ________

súil:

leis an _________

gloine:

ins an _______

seaicéad:

ar an ______________

stail:

ar an _________

am:

ag an ___________

scoil:

in aice leis an ____________

 

 

III. Conversations

Complete the following conversations as you please (and as appropriate):

A.

Páidín:

Dia dhuit, a _____________.

A

___________:

_________________________________________________

A

Páidín:

Tá an aimsir go hálainn anois, nach bhfuil?

A

________:

Tá sé maith go leor, ach ______________________________

A

Páidin:

Tá mise sásta ar aon chaoi.

B. Ar an bhfón:

A.

Halo, a Bhríd. Seo í Áine.

B.

__________________________________

A.

Tá mé maith go leor. Cén chaoi a bhfuil tusa?

B.

_____________________________________

A.

Cen' chaoi a bhfuil an aimsir ansin in mBaile Átha Cliath?

B.

________________________________________________

A:

Tá sé go hiontach anseo.

C. Write your own dialogue:

COMHRÁ

Ruairí:

An raibh tú sa nGaeltacht ariamh?

Úna:

Bhí mé i gConamara anuraidh.

R:

Cén chaoi a raibh sé? An raibh tú sásta ansin?

Ú:

Bhí mé sásta leis an gcoláiste, ach bhí sé fuar agus fliuch, agus ní raibh mé sásta leis an teach.

R:

Bíonn an aimsir go dona minic go leor, ceart go leor. Ach uaireanta, bíonn sé go hálainn freisin. Ach cén fáth nach raibh tú sásta leis an teach? Nach raibh na daoine go deas?

Ú:

Bhíodar an-deas, ach bhí an teach beag, agus bhí an iomarca scoláirí ann.

R:

Bíonn go leor scoláirí ag 'chuile theach. Tá na daoine bocht, agus bíonn airgead ag an nGaeltacht 'chuile shamhradh mar gheall ar scoláirí mar sin.

Ú:

Tá a fhios agam. Ach nach bhfuil feilmeacha agus beithigh ag na daoine freisin? Sílim nach mbíonn na feilméaraí ag obair mórán, nó bheadh airgead acu (=ag + siad), nach mbeadh? B'fhéidir go bhfuil feilméaraí Chonamara leisciúil.

R:

Níl siad leisciúil ar chor ar bith, ach tá an talamh uilig go dona, agus ní bhíonn mórán beithigh ag feilméara ar bith. Ní bheadh duine ar bith soibhir le feilmeacha beaga mar sin. Cé go mbíonn siad ag obair i gcónaí, ní bheidh mórán airgead ag feilm bhocht.

Ú:

Tigim an scéal anois. Ní bhíonn saol compóirteach ag na daoine bochta. Tá na scoláirí tábhachtach mar sin.

scoláirí: daoine ag an gcoláiste ; obair: work

 

Lesson 7

Nancy Stenson's Workbooks - Learning Irish

Lesson 9